Vakantie houden in de Graaf Florisstraat is geen straf. De straat is een grote platanenpergola. Hoe hoog de temperaturen ook oplopen het groene bladerdak biedt schaduw en geborgenheid.  Zelf heb ik een luxe tweepersoonshangmat aangeschaft, met kussen. Heen en weer wiegend in de achtertuin, meedeinend op het geluid van spelende kinderen en het gerinkel van bestek en glazen uit de vele keukens rondom mij, kom ik heerlijk tot rust.

Hoe groot het contrast tussen deze rust en de opwinding die een spoedklus van manlief de afgelopen week met zich meebracht. In het dagelijks leven docent filosofie en levensbeschouwing aan een hogeschool in Brabant maar deze week even niet. Via een oud-collega uit de televisiewereld werd hij benaderd of hij in drie dagen het televisieprogramma ‘De stelling’ vlot kon trekken. Een debat programma van de publieke omroep onder leiding van Jort Kelder.  Dit programma zou plaatsvinden als onderdeel van een thema-avond over racisme.  

Er was veel commotie rond dit debat. Een tegenbeweging stond op en bracht naar voren dat racisme een feit is en dus geen onderwerp om over te debatteren. ‘Racisme is een moorddadig systeem wat al eeuwenlang Zwarte mensen, uitsluit en onderdrukt en intergenerationele trauma’s veroorzaakt,’ zo luidde de verklaring.  Jort Kelder zo’n debat laten leiden zou impliceren dat er kennelijk iets verdedigd zou moeten worden bij witte mensen om zich racistisch te mogen uiten. Er werd daarom opgeroepen tot een boycot. Ondertussen was het rusteloze zoeken naar gasten die wel wilden meedoen begonnen. 

In zijn column in de Volkskrant van afgelopen donderdag zegt socioloog Stefan Sanders dat het politieke gevecht tegen onrechtmatige discriminatie zijn volledige sympathie heeft maar dat er een soort clubgevoel is ontstaan in de antiracismebeweging die niet zo verschillend is als die van het corps.: 

“Bepalen wie ‘echt zwart’ is en wie ‘woke’. Dat heet mores leren en niet de machtelozen doen dat, maar juist de (kleine) groep die op het punt staat zelf macht te verwerven.

Dat mores leren was inderdaad de rode draad van de kritiek op de keuze van Jort Kelder waarbij de centrale argumentatie als volgt luidde:

‘Witheid is een proces dat is geworteld in de sociale structuur, een proces dat een vorm van psychose veroorzaakt die wordt ingekaderd door zijn irrationaliteit, die elke rationele betrokkenheid te boven gaat.” 

Er werd verwezen naar de wetenschapper Kehinde Andrews die medeverantwoordelijk is voor de documentaire The Psychosis of Whiteness. In deze documentaire wordt racisme uitgelegd aan de hand van een cinematografische representatie van de slavenhandel. In deze films is volgens hem sprake van metaforische hallucinaties over ras. In big budget films als ‘Gone with the wind’ worden de instituties die verantwoordelijk waren voor slavernij niet aangeklaagd maar wordt de geschiedenis herschreven door deze instituties alle lof te geven voor het afschaffen van slavernij.

Ik ben heel benieuwd naar die documentaire maar in het geval van Jort Kelder vraag ik me af of er sprake was van witte psychose of van een geval van overhaaste generalisatie. Van deugdelijke argumentatie was in ieder geval op social media geen sprake en de tegenreacties op de antiracisten waren in sommige gevallen onverbloemd racistisch en dat laatste raakte me diep omdat ervaringen met racisme ook in mijn DNA zitten.

De bewuste avond vonden maar liefst drie debatten plaats die geen debat genoemd mochten worden. Toen de twitter storm was gaan liggen, kroop ik in mijn hangmat maar het duurde lang voordat voor mijn gedachten gold: Gone with the wind.

Gerelateerde artikelen

• 

  Liesbeth – Zeventien

• 

  Liesbeth – Kunnen wij elkaar weer toekomst geven?

• 

  Liesbeth Levy – Waar ligt Jeruzalem?