door: Annelies van Mechelen-Knetemann

Op 7 april 2010 werden in Rotterdam voor de eerste keer Stolpersteine gelegd. Door heel Europa, ook in ons land, zijn inmiddels meer dan 20.000 van deze steentjes gelegd op het trottoir voor de huizen van mensen die door de nazi’s omgebracht zijn.

Zo ook voor het huis in de Graaf Florisstraat 33b. Dat huis heeft voor mijn moeder en voor mij een bijzondere betekenis. Mijn grootouders, mijn moeder en haar broer, zijn daar begin 1941 komen wonen. De familie Rosenthal uit Breslau, kwam via Groningen naar Rotterdam en woonden eerst aan de gedempte Botersloot, alwaar zij op 14 mei 1940 zijn gebombardeerd. Van de toen heel moderne flat van drie verdiepingen was niets meer over. Na het bombardement was er niet meer voldoende woonruimte voor iedereen dus werden woningen gedeeld met andere families. Zo huurden mijn grootouders de bovenverdieping van de familie Van Geldere op nummer 33b.

Echter, op 31 december 1942 sloeg het noodlot toe. De familie Van Geldere werd opgepakt en naar Westerbork getransporteerd. Zij hebben de oorlog niet overleefd. Mijn moeder vertelde mij dat de Duitsers de trap opliepen om te kijken wie er nog meer in huis waren. De buren hadden hen gezegd dat er boven ook Joden woonden. Echter, de familie Rosenthal stond niet op de lijst!

Vanaf die tijd waren mijn grootouders de hoofdbewoners. De familie Rosenthal heeft de rest van de oorlogsjaren (samen met andere Joodse onderduikers) ondergedoken gezeten in hun “eigen” huis. In juli 1947 trouwde mijn moeder met mijn vader vanuit haar ouderlijk huis op nummer 33b.

Ikzelf ben vanaf 1950 tot begin 1970 heel vaak bij mijn grootouders geweest in dat grote huis met die mooie tuin. In gedachte weet ik alles nog te staan. Mooie, warme herinneringen.

Wij waren erbij, mijn moeder en ik, op 7 april toen de Duitse kunstenaar Günther Demnig zelf de stenen inmetselde in de stoep voor het huis. Mijn moeder kon niet nalaten hem aan te spreken en te vragen naar zijn Joodse wortels. Die had hij niet, maar hij zei ons dit: “Ich binn kein Täter und ich binn kein Opfer” (Ik ben geen dader en ik ben geen slachtoffer). Hij legt ze allemaal zelf die steentjes van 10x10x10, inmiddels al meer dan 20.000.

Dank aan Stichting Loods 24 die ijvert om dit stuk geschiedenis van de stad Rotterdam de aandacht te geven die het verdient.