Nina Huygen – Dia de los muertos. Viering van dood en leven

door • 20 december 2019 • Opinie

Kerst staat voor de deur. Voor de christelijke medemens is het de viering van de geboorte van Christus. Voor mij – opgegroeid in een niet-gelovig gezin met een Joodse moeder en ex-katholieke vader – had kerst niets met Christus te maken. Het staat voor mij voor vakantie, samenzijn met familie. En lekker en overvloedig eten.

Zes jaar geleden overleed mijn moeder vlak voor kerst. Sindsdien is het voor mij nog meer in teken van familie komen te staan. Maar gelukkig is er nog mijn vader, en onze warme band. Hij haalt elke donderdag Sam uit school en maakt hem dus heel bewust mee. En Sam zijn opa. Deze zomer sloot mijn vader twee van de vier weken aan bij ons gezin bij onze reis met een camper. Sam vertelde erover bij de einde-van-de-zomer-borrel in het Hoekpandje, met het sterke vakantieverhaal over opa die in de nacht naar buiten ging om te plassen terwijl er een ‘cruesli beer’ aan de achterkant van de camper krabbelde. Wij stonden doodsangsten uit… Maar: ‘Geen beer gezien!’, was zijn nuchtere commentaar. Opa is dus gelukkig nog onder ons. Dat moet gevierd!

In Mexico en omstreken vieren ze op 1 en 2 november ‘Dia de los muertos’, een feest- en herdenkingsdag. Het vindt zijn oorsprong in de tradities van de indianenvolkeren, ter verering van de voorouders en geweid aan de godin Mictecacihuatl, de ‘dame van de doden’. Het feest symboliseert dood en wedergeboorte. Na de komst van de Spanjaarden werd het feest geassimileerd door het christendom en werd de viering verplaatst naar Allerheiligen en Allerzielen. Ook Halloween heeft met Allerheiligen te maken. Het woord is afgeleid van All Hallows Eve. Bij dit feest gaat het om het geloof dat de geesten van de gestorvenen terugkomen en proberen bezit te nemen van een levende. Vandaar dat griezelen.

Het mooie van Dia de los muertos vind ik dat de doden op een positieve manier worden herinnerd en herdacht. Diens favoriete gerecht of wijn wordt gekookt c.q. geschonken, een foto en voorwerpen van de persoon staan om een altaartje in het huis van de nabestaanden. Waar in het christendom Allerzielen vooral in het teken staat van verdriet, gaat het bij Dia de los muertos om het vieren en waarderen van de persoon die je mist. Het lijkt me een gezonde verhouding tot de dood en de doden. Meer ontspannen, meer onderdeel van het leven.

Vorig jaar vlak voor kerst stierf een vriend van mij in een hospice in Amsterdam. Door het artikel van Marieke Sonneveld in het vorige nummer van de Telegraaffloris, leerde ik dat wij ook een hospice in onze eigen buurt hebben. De ontspannen houding tot de dood sprak me aan in het artikel van Marieke. De laatste levensfase is een intense, intieme periode. Alle maskers vallen af, je bent je pure zelf in die laatste fase, citeerde ze Hennie van Bokhoven, initiatiefnemer van het eerste uur van Hospice De Vier Vogels. En zo heb ik dat ook ervaren.

De herinneringen aan mijn moeder zijn nog springlevend. Ik houd ze ook graag levend en draag ze graag op mijn kind, zodat hij haar leert kennen via mijn verhalen. Niet zozeer op Allerheiligen of met kerst, dat is voor mij niet beperkt tot een bepaalde dag in het jaar. Maar waarom niet ook meedoen aan die mooie tradities? Het zijn rituelen die betekenis geven, die je bewust doen stilstaan bij wat betekenis heeft.

Zo is ook vuurwerk afsteken op Oudjaar een rite de passage, van het oude naar het nieuwe jaar. Waar we met een knal afscheid nemen van de geesten en demonen uit het oude jaar, om met een frisse lei het nieuwe jaar aan te vangen. Vol goede voornemens. Van mij mag dat zélf vuurwerk afsteken overigens onmiddellijk worden afgeschaft. Afgestoken door professionals is vuurwerk net zo mooi en betekenisvol. Laten we de afgehakte kindervingers vooral beperken tot de vorm van koekjes bij Halloween.

In onze straatvereniging zijn ook een aantal mooie tradities ontstaan, die betekenis geven aan onze straat-gemeenschap. Samen de kerstboom optuigen en de kerstborrel. Maar ook  de terugkerende activiteiten als de tekenclub, op Koningsdag samen het glas (met Oranjebitter) heffen, de Floriscoop, Koken à la Flo, improv-theater. Dat we het komende jaar weer mogen genieten van elkaars samenzijn, zonder maskers (behalve dan bij Halloween!).

Vanaf deze plaats zeg ik: alvast een gelukkig en gezond 2020! En misschien tot straks in het Hoekpandje bij de kerstborrel of op oudjaarsavond. Proost. Op het leven!

Nina Huygen
Laatste berichten van Nina Huygen (alles zien)

Gerelateerde artikelen

Comments are closed.