Vanouds met Kees Koppenaal

door • 25 juni 2014 • Bewoners, Geschiedenis

Advocaat, bedrijfsjurist, sociaal werker, leraar, zwerver, marktkoopman, hotel-lier. Het is zomaar een greep uit de beroepen die Kees Koppenaal heeft uit-geoefend. Zijn levensloop is op zijn zachts gezegd ongewoon te noemen, ze-ker voor iemand van zijn generatie. De reikwijdte van Kees’ verhaal gaat veel verder dan de Graaf Florisstraat, maar omdat hij toch al sinds 1972 in onze straat woont willen we zijn verhaal graag in onze serie opnemen.

Kees is al bijna 82 maar dat is zeker niet aan hem af te zien. Met de gebruin-de teint van een wereldreiziger en gekleed in korte broek, een T-shirt met op-druk van motieven van prehistorische jachttaferelen een fleece vest en voe-ten gestoken in Spaanse sloffen staat hij mij te woord in zijn huis op nummer 44. De ruime woonkamer doet ondanks de boekenkasten, grote werktafel en een zithoek bij de openslaande tuindeuren ruim en leeg aan. „Vroeger zat hier een dansschool (Dansschool De Klerk is nog steeds een begrip in Rot-terdam) en die eigenaar heeft toen de voor- en achterkamer doorgebroken om genoeg ruimte te creëren voor de quick-quick-slow-danspasjes.”, vertelt Kees me. Sinds kort is Kees trouwens zelf ook op dansles, jawel de Tango, samen met zijn dochter Floor. Sinds hij tijdens zijn rondreis door Zuid Ameri-ka van afgelopen winter (oktober tot maart) in Argentinië de Tangoshows zag die ze daar op straat vertonen is hij enthousiast geworden voor deze dans.

Jurist

Tot 1970 leek alles nog normaal te gaan in Kees zijn leven. Hij had rechten gestudeerd in Leiden en daarna een keurige carrière opgebouwd als jurist bij verschillende bedrijven. Het laatste bedrijf waar hij voor werkte was Hunter Douglas in Rotterdam (internationaal bedrijf, bekend van o.a. luxaflex). Toch was Kees op persoonlijk vlak niet tevreden met zijn leven.

„Ik voelde me er nooit bijhoren, Er was geen sociale binding onder de colle-ga’s en ik had moeite met het leggen van contacten. Ook naar vrouwen.” De tijdgeest deed de rest. Kees kwam mensen tegen met andere levensvisies en meer en meer leefde hij in twee werelden die niet te combineren waren. Toen op een ochtend een van zijn café-vrienden bij hem thuis nog saxofoon stond te spelen terwijl hij naar kantoor moest was voor hem de maat vol. Hoewel hij op het punt stond promotie te maken zei hij zijn baan op. „Dat bedrijf interes-seerde me geen hol en een toekomst als directeur met een huis in Zwitser-land stond me niet aan”. De gevreesde Duitse directeur van Hunter Douglas kon het wel waarderen: „Ach Herr Koppenaal, du bist ein freiheitsliebender Mensch und dass habe ich immer gewusst.”, zei hij bij zijn afscheid.

Lifter

Vrijheid was het zeker. Op zijn 40ste heeft Kees zich ontdaan van alle con-venties. Hij ging reizen door de Verenigde Staten en Mexico, liften en van bij-na niks leven als een zwerver. In Rotterdam stortte hij zich op sociaal werk. Stichting Release was net opgericht in Amsterdam naar het voorbeeld van een organisatie in Londen. De stichting verleende sociale en juridische hulp aan iedereen die binnenkwam zonder onderscheid tussen arm en rijk. In jon-gerencentrum ’Ruimte’ in de Gaffeldwarsstraat heeft Kees een afdeling van deze stichting opgezet. Er werd gratis hulpverlening gegeven, veelal aan jon-geren met sociale en psychische moeilijkheden. De stichting had geen subsi-die en bestond enkel van particuliere giften. Kees hielp mee een andere per-soonlijke kijk op verslaafden te ontwikkelen. Dat opende zelfs de ogen van de bekende arts Joop Caljé, die toentertijd hoofd van de afdeling psychiatrie en geestelijke hygiëne van de Rotterdamse GGD was, medisch begeleider van het drugsteam en verantwoordelijk voor het coulante optreden tegen drugge-bruikers tijdens het Kralingen Popfestival in 1970, misschien wel het begin van de Nederlandse drugstolerantie. Daarnaast gaf Kees juridisch advies aan allerlei mensen die dat nodig hadden. „Op een dag kwam er een mevrouw uit Laren bij me die in het geheim advies wilde hoe ze kon scheiden van haar man.” Om het tijdsbeeld even helemaal voor de geest te halen. De consulten vonden plaats zittend op kussentjes op de grond en er werd uiteraard getu-toyeerd. Kees deed zijn werk helemaal gratis. Hij leefde nog van zijn spaar-geld. Studenten van de sociale academie en de Erasmus universiteit hielpen mee. Geïnspireerd door deze gratis juridische bijstand hebben studenten van de juridische faculteit in Spangen toen de eerste Rechtswinkel opgezet, waaruit later de Bureau’s van Rechtshulp zijn ontstaan.

_DSC0976

Leraar

Op een gegeven moment wilde Kees toch een betaalde baan en aangezien hij naast de Sociale Academie woonde in de Graaf Florisstraat (Nu zit daar de internationale basisschool De Blijberg), meldde hij zich daar als leraar Recht. „Dat vak was echter net opgeheven, democratisch besloten door de leerlin-gen. Zo ging dat in die tijd.” Kees is toen naar de klassen gegaan om de leer-lingen te vragen of ze van hem wel het vak Recht wilden. Aangezien velen hem al kenden is toen weer democratisch besloten dat ze het vak van Kees wel wilden. Hij heeft het 1 1/2 jaar gedaan.

In 1972 kwam Kees in de Graaf Florisstraat wonen. Om het grote huis te kunnen huren moest hij samen met een vriendin, die hij wilde helpen om woonruimte te vinden, zich voordoen als een getrouwd stel. De straat was toen een stuk drukker, er reed nog een bus doorheen, maar Kees heeft zich er altijd prettig gevoeld. In 1977 heeft hij het huis gekocht. Behalve de door-braak van de woonkamers is het nog in oorspronkelijke staat met een dieper gelegen keuken op tuin-niveau. Veel later bood de ruimte van het huis de mogelijkheid om ook zijn dochter Floor met haar vriend te laten intrekken. Wel zo gezellig. Relaties hebben bij Kees nooit langer dan 5 jaar geduurd, maar dat hij aan een van die relaties een dochter heeft overgehouden is voor hem wel een hoogtepunt van zijn leven.

En dan was Kees ook nog marktkoopman in 2e hands kleding. Dat begon ook met de behoefte een vriendin te helpen die dat graag wilde maar er geen vergunning voor kon krijgen. Kees heeft zich ingeschreven als ambulant koopman en samen met haar 6 jaar op de markt gestaan.

Sociaal werker

Daarna was het weer tijd om iets intellectueels aan te pakken. Hij solliciteerde op een functie van jurist bij een Amsterdamse (semi-overheid) stichting, die zich bezig hield met sociale en juridische hulp aan buitenlanders (gastarbei-ders). Hoewel hij zichzelf helemaal geen kans gaf, te oud en bovendien was er inmiddels (in 1979) een oplopende werkeloosheid ook voor de betere func-ties, is hij het toch geworden. De toetsingscommissie had hem pro-forma uit-genodigd, omdat ze eigenlijk al een kandidaat hadden. ’Vreemde’ Kees had blijkbaar toch indruk gemaakt met zijn onconventionele aanpak en toen de gedoodverfde kandidaat zich terugtrok koos de commissie voor hem. Voor het eerst sinds 10 jaar had Kees weer een full-time baan. Hij heeft het met veel hartstocht aangepakt. En hij werd gewaardeerd. Na enkele jaren stond hij zelfs op het punt directeur te worden van de stichting, maar daar werd toen politiek een stokje voor gestoken. De tijden waren veranderd, het neo-liberalisme was in opmars. Linkse Kees werd weggewerkt zoals dat heet.

In 2003 werd Kees gevraagd een hotel te runnen in Amsterdam. Een nieuwe uitdaging en hij ging ervoor. Samen met de vriend van zijn dochter. Ondanks de hoge huur en de voorspelling van kenners dat dat nooit uit zou kunnen, hebben ze de boel goed draaiende kunnen houden. Na 4 jaar vonden ze het wel weer welletjes.

Rugzaktoerist

Het avontuur, de nieuwsgierigheid naar het onbekende gecombineerd met een sociale bewogenheid is de leidraad van Kees’ leven. Dat houdt hem scherp en jeugdig en ook reislustig. Twee jaar geleden heeft hij nog met een rugzak rondgetrokken door Indonesië en afgelopen winter door Zuid-Amerika. Toch was hij tijdens deze laatste reis er bijna geweest. Toen zijn medicijnen (bloedverdunners) op waren kreeg hij in Chili verkeerde voorgeschreven, die veel te sterk werkten. Het bloed sijpelde gewoon door de aderwand heen en zijn rechterbeen werd zwart. In het openbare ziekenhuis (voor arme mensen, want rijken gaan naar privé klinieken) zeiden ze dat er niets aan de hand was. Aan zijn doortastendheid, Kees ging de volgende dag weer, en het ge-luk dat hij een betere arts trof heeft hij te danken dat hij nu nog leeft. Hij had een kwart van zijn bloed verloren en moest direct aan het infuus. Een dag langer zou fataal geweest zijn.

Gelukkig is het goed afgelopen en het voorval zal Kees zijn levenslust zeker niet ontnemen. Voorlopig heeft hij geen tijd voor de dood.

Jeroen van der Beek

Jeroen van der Beek
Laatste berichten van Jeroen van der Beek (alles zien)

Gerelateerde artikelen

Comments are closed.