Herinrichting Heemraadssingel

door • 6 november 2021 • Groen

De Heemraadssingel werd begin vorige eeuw ontworpen als onderdeel van een ambitieus plan: er zou een grootse singel komen rondom de hele stad. Gaandeweg is dat door gebrek aan middelen teruggebracht tot het stuk waar wij nu elke dag van genieten: door er hard te lopen, met de kids te spelen, de hond uit te laten, een boekje te lezen in het gras, of gewoon door te genieten van het uitzicht op dat mooie stukje groen.

Jan van de Kamp

Ik luister geboeid naar Jan van de Kamp, die vol passie over zijn beroep als landschapsontwerper bij Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam vertelt. Afdeling ruimtelijk ontwerp en Advies. 

Jan is geboren en getogen Graaf Florisstrater (en is op zijn 4de naar de Beatrijsstraat verhuisd), ik ken hem al van voor zijn geboorte, toen ik met zijn moeder Gies ging zwangerschapszwemmen in Oostervant.

Wij kamen 30 jaar geleden in de Graaf Florisstraat wonen niet alleen om het huis maar vooral ook om de stoep, de bomen en de rest van de buitenruimte. Het leek ons een kinder-speelparadijs, en dat was ook zo. Ook Jan was als kind vaak op de stoep te vinden en heeft op de Heemraadssingel  leren schaatsen. Op de Montessorischool speelde hij vooral in de bouwhoek, samen met hartsvriendin Nadia Dijkstra en Cem Steenhorst, nu ook beide werkzaam bij de gemeente Rotterdam en betrokken bij de herinrichting van de stad. De bouwhoek is ingewisseld voor de vergadertafel, waar ze nu regelmatig samen aan zitten om de nieuwe buitenruimte plannen in Delfshaven te bespreken. Zo hebben Cem en Jan bijvoorbeeld vergaderd over de regentuinen op de hoeken van de Graafflorisstraat. Volgens Jan een erg makkelijk project omdat een clubje Graafflorisstraters hier alles zelf hadden uitgetekend, dat is in een wijk als Oud-Mathenesse of Spangen een ander verhaal. Een veel groter project waar Jan aan werkt gaat over de herinrichting van de Heemraadssingel.

De maand van de ondergrond

Het blijkt dat het denken over stadsinrichting voor een deel ook letterlijk een bottom up proces is. Men kijkt naar wat er allemaal aan infrastructuur in de grond zit, zoals rioolbuizen, gasleidingen, etc. en wanneer dat aan vervanging of verandering toe is, dan wordt meteen gekeken wat de situatie bovengronds is en of bepaalde elementen daarvan ook mee-veranderd kunnen worden. Bomen horen overigens ook voor een groot deel bij ‘de ondergrond’. Deze aanpak is cruciaal voor een gezonde herinrichting. Om dit te benadrukken is deze maand dan ook de maand van de ondergrond, de maand waarin veel ondergrondse plannen tegen het licht worden gehouden.

Nieuw riool voor de Heemraadssingel

Een van de ondergrondse vuistregels is dat het riool ongeveer eens in de 60 jaar vervangen wordt. Omdat de Heemraadssingel begin 1900 is ontwikkeld, zijn we nu aan de tweede vervanging toe. En dit is de aanleiding voor een nieuwe visie op het park en voor de ontwikkeling van daarop gebaseerde plannen, die steeds in fases zullen worden uitgevoerd. Hierbij wordt zoveel mogelijk recht gedaan aan de verschillende functies van de singel.

Van stadspark naar onveilig gebied

De Heemraadssingel heeft de afgelopen 120 jaar een fascinerende ontwikkeling doorgemaakt, waar je de geschiedenis van Rotterdam in terug hoort. (Zie ook https://www.heemraadssingel.nl/ voor meer informatie hierover). Aan het eind van de tweede wereldoorlog werd de singel in beslag genomen door een groot Canadees tentenkamp, met de nodige kaalslag tot gevolg. 

In de jaren 70 veranderde de gehavende singel in een plek waar het nog minder goed toeven was: er werd gedeald, er lagen spuiten, het werd onveilig. Om dit tegen te gaan werd besloten om zonder historische besef veel elementen weg aan te passen en heel veel begroeiing weg te halen of rigoreus te snoeien: al het groen tussen knie- en ooghoogte moest weg. Inmiddels is het hele gebied weer veiliger, en kunnen de plannen weer afgestemd worden op een positieve visie. En dan vooral: hoe stem je alle verschillende eisen wensen en ambities binnen een schets op elkaar af.

Ecologische aspecten: diversiteit en verbinding

Een belangrijke ambitie betreft vooral de ecologische aspecten van het park. Hoe vergroot je de ecologische waarden? De biodiversiteit? Hoe maak je deze biodiversiteit veerkrachtig? Een van de ideeën om dit te bewerkstelligen is het verbinden van de singel als eco-gebied met enerzijds het Vroesenpark en anderzijds het Euromastpark. Vissen, (zang)vogels en vleermuizen krijgen dan een groter, gezonder leefgebied.

Culturele aspecten

Naast het vergoten van de ecologische waarden, wordt er bij de nieuwe plannen gekeken naar de culturele waarden van de singel: De singel wordt echt gebruikt als park waar voor een grote en diverse groep mensen plek is voor recreatie, sport, ontmoetingen, etc. Maar ook het cultureel erfgoed. De Heemraadssingel is samen met de Mathenesserlaan aangewezen als beschermd stadsgezicht. Dus er is ook een wens om de buitenruimte meer mee te laten doen met de mooie oude gebouwen.

Inspraak bewoners

Om aan dit laatste tegemoet te komen worden de bewoners van de singel en de buurtgenoten uitgenodigd om mee te denken. 

https://www.rotterdam.nl/apps/rotterdam.nl/wonen-leven/heemraadssingel/index.xml

Wordt vervolgd!

Marieke Sonneveld
Laatste berichten van Marieke Sonneveld (alles zien)

Gerelateerde artikelen

Comments are closed.