Onze eeuwoude vrienden

door • 7 april 2023 • Buurt en wijk, Groen

Door: Gies van de Kamp en Jan Sjoerdszoon van de Kamp
Foto’s: Nina Huygen

Op zondag 20 februari 2022 was het de plataan tegenover nummer 31 teveel geworden. Stormen Corry, Dudley en Eunice had de boom nog weerstaan, maar Franklin was de nekslag. Gies legde daarop contact met de gemeente om een nieuwe boom in onze straat te bepleiten. Met succes! Haar zoon Jan, landschapsarchitect, praat ons nu bij over deze straatbewoners.

100 jaar

De Graaf Florisstraat bestaat ruim 100 jaar. De bomen zijn de enige nog levende wezens in de straat, die deze hele eeuwlange periode hebben meegemaakt. Met een boom aan de Westersingel, en de bomen op het Bospolderplein horen ze tot de oudste bomen (in het openbare gebied), van Rotterdam West. Het zijn platanen, geplant bij de aanleg van de straat. Ze zijn niet ter plekke gezaaid, maar als jonkies aangeplant. Doordat de boompjes bij aanplant al enkele jaren oud waren, zijn ze nu waarschijnlijk zo’n 110 jaar oud. In de jaren ’50 zijn er een aantal vervangen. Dat leeftijdsverschil is met t blote oog niet meer waarneembaar. De boom voor ons hoekpandje op nummer 88, is in de late jaren ’80 geplant. Een onder de oorspronkelijke boom geparkeerde brommer vloog in brand en dat kostte de oude boom het leven. 

Platanus orientalis

Platanen zijn van oorsprong mediterrane bomen (Platanus orientalis). In Zuid Europa komen ze van nature voor, vooral langs rivieren. Daardoor kunnen ze goed tegen wisselende waterhoeveelheden, periodes van droogte of juist veel regen doorstaan ze goed. Tegenwoordig worden ze niet vaak meer gekozen in nieuw aan te leggen stadse groengebieden, omdat ze ecologisch eigenlijk niet zoveel meebrengen. Er zitten weinig insecten in, waardoor ze voor vogels niet zo heel aantrekkelijk zijn. Ook bieden ze weinig schuilplek aan vogels omdat ze niet zo’n heel fijnmazig takkennetwerk hebben. Ten tijde van de aanplant werd dat als een voordeel gezien, want minder vogelkak. Duiven komen er wel op af, maar die zitten net zo lief op rotsen, en op stenen gebouwen.

Ook kunnen platanen relatief goed tegen verharding rond hun wortels. Veel andere bomen drukken bestrating omhoog, als ze naar lucht “zoeken”. Dit is relatief. Het is bij deze oudjes wel degelijk belangrijk om ze lucht te gunnen. Parkeren op de wortels is niet ideaal. Het dichtzetten van boomspiegels zeker ook niet. Daarom is het een minder goed idee om grote bloembakken op de boomspiegels zetten. Het is beter om de boomspiegels te vergroten, en plantjes rechtstreeks in de grond te zetten. 

Overigens schijnt de plataan qua allergie relatief weinig mensen te treffen, veel andere bomen zijn “erger”. (Zelf ben ik wel allergisch voor het pluis van de bolletjes. Er komt er weer een periode aan van jeukende ogen en veel niezen.)

Instabiel

De gemeente doet periodiek een scan van alle bomen in de stad om hun toestand in de gaten te houden. Elke jaar wordt een derde van alle bomen in de stad bekeken, zodat iedere boom om de drie jaar aan de beurt is. Dan krijgt de boom een levensduur prognose 5-10 jaar of meer dan 10. Op die manier kan er enigszins vooruit gepland worden, waar er jonge bomen moeten gaan komen. Bomen die echt direct gevaar opleveren gaan eruit. Een 5-10 jaar prognose, kan in een volgende scan weer opnieuw 5-10 jaar worden. Het zijn dus “minimale levensduur” schattingen. 

Onze platanen zijn inmiddels relatief hoog, en weinig breed. Ze zijn van de woningen weg gesnoeid, maar ze blijven wel omhoog groeien. Dat komt uiteindelijk hun stabiliteit niet ten goede. En, alleen het bovenste deel vangt nog zon, omdat ze zijdelings elkaar schaduw geven, en ze tussen bebouwing staan. De wortels hebben ook geen uitbreidingsruimte meer, vanwege die bebouwing.

Als platanen eigenlijk niet zo geschikt zijn, zou je zeggen dat we dan voor inheemse bomen hadden moeten kiezen. Maar, oorspronkelijk inheemse Hollandse bomen doen het niet zo goed in een stedelijke omgeving. Bijvoorbeeld omdat ze niet meer dagelijks overstromen, sinds we dijken hebben. Sommige inheemse soorten zijn moeilijk in de stad in te passen omdat het brede struikvormige bomen zijn, die op straatniveau heel veel plek innemen. In de stad zijn veel bomen opgekroond, zodat we er onderdoor kunnen lopen of met bussen en vrachtwagens er onderdoor kunnen. Niet elke boom kan dat aan.

Een nieuwe plataan!

Ruim een jaar geleden, op 20 februari 2022, is er helaas dan ook een plataan omgewaaid ter hoogte van huisnummer 31. Uw straatvereniging is flink aan het mailen en smeken geweest om een mooi groot exemplaar. In april en juli hebben we daarover bericht. En warempel, precies een jaar later werd, voor #31 de straat afgezet.

In de vroege ochtend van 21 februari, werden de straatbewoners aan deze kant van de straat opgeschrikt door een hoop herrie. Die ochtend werd een behoorlijk grote jonge plataan aangeplant. Als je goed kijkt, zie je in de stoep vlakbij de boom een tegel met een rondje erin. Dat is een lucht-gat voor de wortels. Dan kunnen ze nog een beetje ademen in deze stenige omgeving. De gemeente houdt twee plant-momenten aan, in het voor- en in het najaar. Daarom hebben we een tijdje tegen een gapend gat aangekeken. De fikse oude wortels moesten ook eerst worden verwijderd. Omdat die waarschijnlijk tussen de wortels van de buurbomen doorgegroeid zijn, is het ook beter om die oude wortels eerst wat te laten verdorren.

Met dank aan Ronald Stam van het gemeentelijk bomendepot heeft dat tot dit mooie resultaat geleid. Hopelijk houden onze oude bomen het nog een tijdje vol. We moeten ze maar met zorg en liefde omringen, en er het beste van hopen!

gies@moedersmooiste.nl'
Laatste berichten van Gies van de Kamp en Jan Sjoerdszoon van de Kamp (alles zien)

Gerelateerde artikelen

Comments are closed.