Persoonlijker kan het niet worden bij P·A

door • 6 juli 2019 • Bewoners, Buurt en wijk

Ik heb een interview met Maarten Polkamp, een van de architecten van P·A, ofwel Personal Architecture. Ook zo’n schitterend bedrijfje dat gewoon bij ons in de straat leeft, al jaren, en dat ook nog eens stevige bijdrage levert aan de ontwikkeling van onze wijk, zonder dat we er met z’n allen misschien erg in hebben.

P·A, het architectenbureau

Je loopt er zo voorbij, het kantoor van P·A: slechts een bescheiden schildje met intercom verklapt dat hier een leuk architectenbureau zit, dat aardig aan de weg (en de buurt) timmert. Een van de aangrenzende huizen wordt bewoond door Maarten Polkamp, die er in 2005 kwam wonen en er meteen zijn architectenbureau in vestigde; het kantoor was zelfs eerder ingericht dan zijn woonhuis.

Al snel had Maarten 4 man personeel in zijn kantoor op de 4e verdieping rondlopen en de schreeuw om meer ruimte werd steeds luider. Maar waarheen dan? Gelukkig kreeg hij in december 2007 de kans om het naburige pand van de toenmalige eigenaar over te nemen. Na een ingrijpende verbouwing van enkele maanden was men operationeel. En in 2009 voegde Sander van Schaik zich als partner bij het bureau.

In die eerste periode legde het bureau zich vooral toe op kleinere en grotere renovaties en verbouwingen, de naam Personal Architecture gaf dan ook prima de intimiteit en de kleinschaligheid van die projecten aan. In de loop der tijd heeft het bureau zich duidelijk door-ontwikkeld en bestaat nu uit 6 architecten en meestal 2 stagiaires.

Het soort projecten is ook veranderd en is vooral groter en complexer geworden. Vaak totaalrenovaties, herstructureringen, echt grootschalige veranderingen aan meestal bestaande gebouwen, waarbij gezocht wordt naar betere (multi) functionaliteit, intensiveringen van gebruiksniveaus en -tijden, optimalisering van faciliteiten en vooral ook gebruiksvriendelijkheid en duurzaamheid.

Tevens gaat P·A tegenwoordig ook zelf in de stoel van projectontwikkelaar zitten en start projecten naar eigen visie van tekening tot uitvoering. Een recent eigen project in Hillegersberg (Op de Hill) bleek zo succesvol dat er nog dozen met mooie brochures van in de burelen zijn overgebleven; ze hoefden hun promotie taak niet meer te vervullen.

Maarten noemt dat Personal Architecture eigenlijk niet meer de lading dekt van het soort activiteiten dat het bureau tegenwoordig uitvoert. Ze zijn dan ook op zoek naar een nieuwe goede naam.

het PA-team

Kernactiviteiten

Het bureau Personal Architecture houdt zich tegenwoordig eigenlijk met 3 kernactiviteiten bezig.

Ten eerste natuurlijk met klassieke architectuur, het bedenken, vormgeven en aansturen van de gebouwde omgeving.

Ten tweede onderhouden ze een onderzoekslab, waar een leefbare en inclusieve stad van de toekomst wordt onderzocht; verder weg van het niveau van slechts een gebouw en haar architectuur, meer naar het niveau van de stad. Directe raakvlakken van een gebouw met thema’s als waterhuishouding, hittestress, duurzame energie en mobiliteit worden intensief en creatief bekeken.

En dan ten derde wil het bureau graag eigen projecten ontwikkelen, waarbij vooral geprobeerd wordt de “leefbare stad van de toekomst” vorm te geven en uit te werken volgens het principe “practice what you preach”. Met andere woorden moeten de bevindingen uit het onderzoekslab direct aantoonbaar terug te vinden zijn in hun eigen projecten, waarin ze actief op risico ontwikkelen en eigen geld investeren.

Op de Hill, een eigen project van PA

Bij alles wat ze doen wil het bureau de betrokkenen nauw betrekken, reageren op ontwikkelingen, ideeën de lucht in gooien en activiteit en betrokkenheid aanjagen.

Een mooie quote van hun eigen website: “…Finally, drastic interventions can catalyse the transformation necessary to revitalise decommissioned buildings and declining neighbourhoods.” (Ten slotte kunnen drastische ingrepen veranderingen versnellen die nodig zijn om in onbruik geraakte gebouwen en in verval rakende buurten nieuw leven in te blazen.)


ɛntrɪfɪˈkeɪʃ(ə)n, ofwel gentrification, is ook een graag gehanteerd begrip bij P·A. Het is een proces dat zich voltrekt in buurten en wijken onder invloed van marktwerking (en economische groei) en veelal wordt aangejaagd door investeringen van grote marktpartijen en overheden. Gevolg is vaak een upgrade door hogere kwaliteit horeca, middenstand en kapitaalkrachtiger bewoners. Maar tegelijkertijd leidt dit vaak tot uitsluiting van sociaal lagere klassen.

Maarten: “Enerzijds zijn wij blij en dankbaar dat dit proces zich bij ons in de wijk voltrekt (voor ons betekent het immers werk en leuke projecten), maar de keerzijde is dat de diversiteit en multiculturele karakter van de wijk hiermee onder druk kunnen komen te staan. Belangrijk is dat de grote corporaties, die veel woningbezit hebben in de wijk, terughoudend zijn met het afstoten van vastgoed.

Betrokkenheid en realisaties in de wijk

Tegelijk dat P·A veel verbouwingen en renovaties aan diverse panden in de buurt heeft gerealiseerd is er een nauwe betrokkenheid met de buurt en de wijk gegroeid. Die heeft er mede toe geleid dat twee ‘buurtjongens’ en vrienden, Nasredin & Mansour, naar P·A zijn gekomen. Zij hadden een markant pand op de hoek Middellandstraat en Claes de Vrieselaan aangekocht, dat al jarenlang stond te verpauperen, tot ergernis van veel buurtbewoners en horeca-ondernemers.

Nasredin & Mansour vroegen P·A om een goed plan van aanpak voor dit pand en zo is er van een bijna-krot, na een rigoureuze verbouwing tot horecapand en luxe appartementen, een prachtige opvallende locatie ontstaan met een sfeervol uitnodigend buitenterras en klassieke gevelgedichten. De exploitatie van de horeca beneden (Raïnaraï) is uitbesteed aan een Algerijnse Amsterdammer, die zelf de inrichting heeft verzorgd.

Veel ideeën om het Middellandplein aantrekkelijker te maken, duurzamer, publiek vriendelijker en toegankelijker, komen uit de koker van Maarten, zijn partner Sander en het hele P·A-team. Daarbij is er altijd voor gewaakt dat de mogelijk negatieve bijwerkingen van ‘gentrification’ voorkomen konden worden, maar de aantrekkelijke diversiteit van de wijk benadrukt werd. Dit is al duidelijk terug te zien in de huidige ontwikkeling van de Middellandstraat en het Middellandplein.

Maarten Polkamp, een van de partners

Maarten noemt vooral de diversiteit van de wijk heel prettig, maar heeft wel het gevoel dat dit aan het verdwijnen is doordat een heel nieuwe groep mensen de buurt heeft ‘ontdekt’. Hij hoopt dan ook dat de buurt zijn gezellige, intieme karakter met het cafeetje op de hoek, zal kunnen behouden. P·A heeft er in elk geval lol in om vooraan te staan bij het uitwerken en aanwakkeren van nieuwe inspirerende plannen, zoals aan het Middellandplein. Tenslotte was er slechts een simpele schets voor nodig om de gemeente wakker te schudden en een nieuw elan voor de buurt aan te reiken.

Momenteel is P·A nog serieus aan het brainstormen over het Joost van Geel-pand, waar vroeger het wijkgebouw in gevestigd was. Ook dit behoeft een strakke upgrade met verdichting van functionaliteit, faciliteiten en verfraaiing van zowel binnen- als buitenkant. Wordt vervolgd…

Overigens had P·A zelf ook nog een plan voor Hotel Floris, waar echter nu met grote waarschijnlijkheid een sterk vergrote versie van zal herrijzen in onze woonstraat. Wederom heeft het kapitaal gezegevierd en wordt dit pand getransformeerd tot een commercieel boetiekhotel.

Nog energie voor wat zon?

Leuk is nog het project Zon in de stad van P·A. Een onderdeel ervan is om gebruikers van zonnepanelen ook ambassadeurs van zonnepanelen te maken. Hiervoor kun je een emaille schildje aan je gevel hangen om te laten zien dat je jouw stroom zelf opwekt met (zonne)licht. De gedachte hierachter is dat veel zonnepanelen die op daken liggen vanaf de straat helemaal niet zichtbaar zijn. Hierdoor vinden veel informatieve en ervaringsgesprekken tussen gebruikers van zonnepanelen en andere bewoners helaas niet plaats. Met zo’n schildje bij de voordeur kun je je buren als het ware uitnodigen jou dingen te vragen over je panelen. Goed voor het uitrollen van nog meer schone energie!

Een ander onderdeel is de ontwikkeling geweest van een ‘solar hub’: een mobiele kar met zonnepanelen, die je overal neer kunt zetten, waar je je smartphone kunt opladen en informatie kunt krijgen over zonne-energie. Je kunt the hub al op veel festivals en stadsevenementen tegenkomen. (www.zonindestad.nl)

de solar hub

Persoonlijk hoop ik dat P·A in de buurt en met de neus bovenop de ontwikkelingen in onze buurt kan blijven zitten, zodat er nog meer inspirerende en aantrekkelijke plekjes ontstaan, just around the corner.

Jeroen Beltman
Laatste berichten van Jeroen Beltman (alles zien)

Gerelateerde artikelen

Comments are closed.